اختلال پردازش حسی کودکان

اختلال پردازش حسی کودکان چیست؟

اختلال پردازش حسی کودکان (SPD)، یک وضعیت عصبی است که مانع دریافت صحیح ورودی های حسی و به تبع آن پاسخگویی مناسب به محرک ها، خواهد شد.  
در اختلال پردازش حسی کودکان، سیگنال‌های حسی در ارائه پاسخ‌های مناسب سازماندهی نمی‌شوند.
کودکان مبتلا به اختلال پردازش حسی در دریافت و پاسخگویی به اطلاعات حسی که از محیط دریافت می کنند؛ مانند صدا، لمس، بو، فشار، حرکت و غیره، اشکال قابل ملاحظه دارند.
این به این معنی است که این کودکان ممکن است ورودی حسی را بیشتر یا کمتر از سایر افراد معمولی احساس کنند.
بنابراین اختلال پردازش حسی کودکان می تواند بر توانایی آنها برای تعامل مثبت در محیط های مختلف و انجام فعالیت های روزانه تأثیر بگذارد.
در ادامه شما با نشانه های اختلال پردازش حسی در کودکان، انواع اختلال و همچنین روش های درمانی آشنا خواهید شد.
در اینجا می توانید چک لیست ارزیابی مهارتهای پردازش حسی کودکان را مطالعه و وضعیت فرزندتان را به تناسب سنش، بسنجید.

3 مولفه ممکن برای اختلال پردازش حسی کودکان.

1. اختلال تعدیل حسی:
   مشکلی در تبدیل پیام های حسی به رفتارهای کنترل شده است، که با ماهیت و شدت اطلاعات حسی مطابقت دارد.
2. اختلال حسی حرکتی:
   مشکلی است که در تثبیت، حرکت یا برنامه ریزی یک سری حرکات، در پاسخ به ورودی های حسی وجود دارد.
3. اختلال تمایز حسی:
   مشکلی در شناخت تفاوت و تمایز قائل شدن بین حواس مختلف است.

ویژگی های مشترک اختلال پردازش حسی کودکان چیست؟

• واکنش پذیری بالا را به صدا، لمس یا حرکت نشان می دهد.
• به برخی از احساسات (مثلاً متوجه نشدن نام، لمس شدن، آستانه درد بالا) کمتر واکنش نشان می دهد.
• بی‌حال/بی‌علاقه به نظر می‌رسد. به نظر می رسد که بیشتر در “دنیای خود” هستند.
• در تنظیم واکنش های رفتاری و عاطفی خود مشکل دارد. افزایش عصبانیت، واکنش هیجانی، نیاز به کنترل، رفتارهای تکانشی، به راحتی ناامید یا بیش از حد سازگار.
• به راحتی حواسش پرت می شود، توجه و تمرکز ضعیفی نشان می دهد.
• مهارت های حرکتی ضعیفی دارد؛ دست و پا چلفتی به نظر می رسد، مهارت های هماهنگی، تعادل و برنامه ریزی حرکتی نابالغ و یا مهارت های دست خط ضعیفی دارد.
• الگوهای خواب ضعیفی دارد.
• عادات غذایی محدودی دارد یا اهل غذا خوردن است.
• در طول کارهای مراقبت از خود (مانند برس زدن مو، شستن مو، کوتاه کردن ناخن، پانسمان، بستن بند کفش، خود تغذیه) دچار ناراحتی می شود.
• حرکت را دوست دارد. به دنبال فشار شدید (مانند چرخش مداوم، دویدن به اطراف، پریدن، برخورد با اشیا/افراد) است.
• از تجهیزات مبتنی بر حرکت (مانند تاب، سرسره) اجتناب می کند.
• دارای “تون عضلانی کم” است، به راحتی خسته می شود و اغلب در وضعیت های خود فرو می رود.
• وظایف را با نیروی زیاد انجام می دهد، حرکات بزرگی دارد، خیلی سریع حرکت می کند، خیلی سبک یا خیلی سخت می نویسد.
• دارای تاخیر در مهارت های ارتباطی و اجتماعی است، درگیر شدن در تعاملات دو طرفه دشوار است.
• ترجیح می دهد به تنهایی بازی کند یا در دانستن نحوه بازی با کودکان دیگر مشکل دارد.
• در پذیرش تغییرات روتین یا انتقال بین وظایف مشکل دارد.
• در برقراری ارتباط با همسالان و حفظ دوستی ها مشکل دارد.

مشکلات رایجی که اغلب توسط کودک مبتلا به اختلال پردازش حسی، تجربه می شود.

• عدم توانایی در پیروی از دستورالعمل ها در خانه و مدرسه.
• ناتوانی در بیان کافی ایده ها، افکار و احساسات با استفاده از زبان.
• اشکال در برقراری تعاملات معنادار با همسالان.
• برنامه ریزی و توالی ضعیف.
• عملکرد اجرایی ضعیف.
• حافظه کاری ضعیف.
• توجه و تمرکز ضعیف.
• مهارت های سازماندهی به امور روزانه، ضعیف.
• اشکال در مهارت های حرکتی درشت و ظریف.
• مشکلات رفتاری.
• مهارت های بازی ضعیف.

چرا باید اختلال پردازش حسی کودکان حتما درمان شود؟

تشخیص به تنهایی راه حل نیست.
کودکی که دچار اختلال پردازش حسی است؛ حواسش به درستی عمل نمی کند.
محرکهای بینایی، بویایی، شنوایی، لامسه، چشایی و همچنین ادراک زمان، ادراک درد، ادراک فضایی را به درستی دریافت نمی کند و متوجه نمی شود. در نتیجه پاسخ مناسبی هم نمی دهد.
بنابراین تداوم چنین وضعیتی چقدر می تواند خطرناک و حتی آسیب رسان باشد.
علاوه بر ناتوانی در پاسخگویی مناسب به محرکهای محیطی؛ این اختلال رفته رفته بر جنبه های رفتاری کودک هم تاثیر می گذارد.
از همه مهمتر اینکه بر کیفیت یادگیری کودک و تعامل مثبت او با گروه همسالان هم آثار منفی و عقب ران خواهد داشت.
اگر کودک مبتلا به اختلال پردازش حسی، درمان نشود، ممکن است مشکلات زیر را داشته باشد:

• عدم پیروی از دستورالعمل ها در محیط خانه، مهدکودک یا مدرسه.
• دشواری در مدیریت یک روز کامل مدرسه به دلیل قدرت و استقامت ضعیف و یا دشواری در مدیریت افزایش ورودی حسی.
• روال های سفت و سختی که شکستن آنها دشوار است.
• عزت نفس و اعتماد به نفس کاهش می یابد. وقتی متوجه می شوند که مهارت هایشان با همسالانشان مطابقت ندارد.
• قلدری زمانی که دیگران از مشکلات کودک بیشتر آگاه می شوند.
• انجام وظایف مراقبت از خود (مانند بستن بند کفش، دکمه، زیپ، استفاده از کارد و چنگال) با دشواری همراه می شود.
• خودتنظیمی و رفتار دچار اشکال می شود. زیرا کودک نمی تواند خود را به طور مناسب تنظیم کند تا یک کار را برای مدت طولانی انجام دهد و به آن رسیدگی کند.
• ناتوانی در برنامه ریزی درسی به این دلیل که آنها قادر به انجام وظایف به اندازه کافی برای تکمیل معیارهای ارزیابی نیستند.
• عادات خواب نامناسب، بر رشد مهارت ها به دلیل خستگی تأثیر می گذارد.
• اضطراب و استرس در موقعیت های مختلف منجر به مشکل در رسیدن به پتانسیل تحصیلی و اجتماعی آنها می شود.
• اشکال در درک موقعیت های اجتماعی.
• تلقی شدن از سوی دیگران به عنوان “بی ادب”.
• ارتباطات اجتماعی، مانند تماس چشمی، فاصله مناسب هنگام صحبت با کسی، نوبت گرفتن در یک مکالمه اغلب اشکال دارد.
• عملکرد تحصیلی ضعیف: توسعه مهارت های سوادآموزی مانند خواندن و نوشتن و مقابله در محیط تحصیلی.
• ارزیابی تحصیلی ضعیف: تکمیل آزمون ها، امتحانات و تکالیف تحصیلی در آموزش عالی.

“بنابراین چنانچه به وجود نشانه هایی دال بر اختلال پردازش حسی در کودک مشکوک شده اید؛ ضروری است به سرعت از طریق یک ارزیابی جامع کاردرمانی، مساله را به صورت تخصصی پیگیری و درمان را آغاز کنید”.

درمان اختلال پردازش حسی کودکان.

موثرترین و تخصصی ترین درمان برای حل و فصل اختلال پردازش حسی کودکان، مداخلات کاردرمانی است.
در کاردرمانی و گفتاردرمانی کوشا واقع در محله یوسف آباد تهران، از طریق مداخلات کاردرمانی، بازی درمانی، موسیقی درمانی و آی ام تراپی به این کودکان کمک می شود.
تا بتوانند حداکثر مهارتها را به نسبت ظرفیتشان کسب کنند و در عملکرد روزانه به استقلال و نشاط و اعتماد به نفس دست یابند.
به طور کلی مداخلات کوشا در حوزه های زیر به درمان اختلال پردازش حسی کودکان، کمک می کند:

• گسترش توانایی ها، مهارتها و رشد انگیزش.
• ارتقای مهارتهای پاسخ دهی در مورد استراتژی های مدیریتی مختلف تقویت پاسخ کارآمد و مناسب کودک به تحریک حسی.
• آموزش عوامل محرک به مراقبان بزرگسال کودک (والدین، معلمان) در مورد محرک هایی که باعث واکنش های حسی نامناسب می شوند.
• ارتقای دانش والدین و مراقبان در مورد چگونگی کاهش عوامل محیطی که به مسائل حسی کمک می کند.
• برنامه هشدار (موتور) برای ارتقای خود تنظیمی از طریق راهبردهای حسی و شناختی.
• افزایش مهارتهای اجتماعی به کودک برای درک روال‌ها و نحوه واکنش در موقعیت‌های خاص.
• توسعه مهارتهای حسی حرکتی و قدرت و هماهنگی برای توانمندسازی کودک برای شرکت در بسیاری از فعالیت های ورزشی، حرکتی و غیره.
• ارائه حمایت بیشتر در انتقال به مدرسه .
• توسعه مهارتهای رفتاری کودک به نحوی که بتواند در موقعیتهای متفاوت و یا محرک ، رفتار صحیح را بروز دهد.
  و بسیاری دیگر از تکنیک های درمانی که به رشد مهارتهای حسی کودکان و حل و فصل اشکالات آنها کمک خواهد کرد.

در صورت تمایل با ما تماس بگیرید.