اختلال دیکته نویسی کودکان

اختلال دیکته نویسی کودکان چیست؟

اختلال دیکته نویسی کودکان یک وضعیت عصبی است که در آن کودک علیرغم قرار گرفتن در معرض آموزش کافی، در تبدیل افکار خود به زبان نوشتاری با توجه به سن و توانایی تفکر خود مشکل دارد.
اختلال دیکته نویسی کودکان می تواند با علائم مختلفی و در سنین مختلف ظاهر شود.
اختلال دیکته نویسی نوعی اشکال یادگیری محسوب می شود.
اختلال دیکته نویسی برای کودکانی اطلاق می شود که علی رغم هوش طبیعی، بسیار بد می نویسند.
به هر حال نوشتن باید به عنوان یک عمل پیچیده که شامل رشد ذهنی، مهارتهای حرکتی و بینایی است، در نظر گرفته شود.
با توجه به اینکه معمولا بیان محاوره ای کلمات و نوشتن رسمی آنها در بسیاری از موارد با یکدیگر تطابق ندارد، لذا دیکته نوشتن کار دشواری است.
البته غیبتهای مکرر، فقدان تمرین کافی، آموزش ناکارآمد و غیره همه در مشکلات دیکته نویسی موثر است.
اما این موارد نمی تواند توصیف صحیحی از اختلال دیکته نویسی باشد. 

مهارت های پایه برای دیکته نویسی کودکان چیست؟

نوشتن یک فرآیند پیچیده است که شامل مهارت ها و عملکردهای مغزی در چند جنبه متفاوت است؛ که در ادامه به اختصار به آنها اشاره شده است:

• مهارت های حرکتی ظریف (در اینجا به تفصیل بخوانید).
• ادراک فضایی (توانایی در جهت یابی صحیح).
• حافظه کاری (توانایی نگهداری و دستکاری اطلاعات در ذهن).
• کدگذاری املایی (قابلیت تشکیل، ذخیره و یادآوری حروف، اعداد و نمادها).
• پردازش زبان.
• مفهوم سازی و درک کلامی حرکتی.
• سازماندهی و هماهنگی.

مهارت های پایه برای دیکته نویسی کودکان به تفکیک رده سنی چیست؟

برای اینکه کودکی بتواند به خطوط شکل دهد لازم است مهارتهای ادراکی، حرکتی و حسی او به صورت هماهنگ و یکپارچه عمل کنند. یعنی بتواند اشکال را تشخیص دهد، شباهت ها و تفاوت ها را درک کند، الگوبرداری انجام دهد و غیره.
چشم و دست او هماهنگی لازم را کسب کرده باشند و عضلات ظریف دست رشد متناسب با سن را به دست آورده باشد. کودک توانایی گرفتن و نگهداشتن ابزار نوشتن را داشته باشد.
در صورتیکه مهارتهای فوق در کودک و به تناسب سنش رشد کند او این آمادگی را دارد که در سنین گفته شده اشکال زیر را بر روی کاغذ ایجاد کند: 

• خطوط عمودی را در 2 سالگی.
• خطوط افقی را در 2 سال و 6 ماهگی.
• دایره را در 3 سالگی.
• به علاوه را از 3سال و 6 ماه تا 4 سالگی.
• مربع 4 سالگی.
• خطوط مایل به راست و مایل به چپ را در 4 سال و 6 ماهگی.
• ضربدر را در حدود انتهای 4 سالگی.
• ترسیم مثلث را بعد از 5 سالگی.

در نهایت کودک تا حدود 5 سال و 6 سالگی میتواند تمام موارد فوق را ترسیم کند. کودکی که این مهارت را کسب کرده باشد، آماده ی نوشتن حروف و کلمات است.

اختلال دیکته نویسی چگونه ظاهر می شود؟

اختلال دیکته نویسی کودکان معمولاً زمانی ظاهر می شود که کودکان برای اولین بار نوشتن را یاد می گیرند.
به این نوع اختلال، اختلال دیکته نویسی تکاملی هم می گویند.
افراد همچنین می توانند به طور ناگهانی پس از نوعی ضربه به سر یا مغز دچار اختلال دیکته نویسی شوند. به این به این نوع اختلال، اختلال دیکته نویسی اکتسابی می گویند.
اختلال دیکته نویسی به عنوان یک “اختلال یادگیری خاص” در نظر گرفته می شود.

آیا اختلال دیکته نویسی نوعی اختلال در خواندن است؟

نارساخوانی و نارسا نویسی دو وضعیت عصبی متمایز هستند.
اگرچه به راحتی می توان آنها را اشتباه گرفت زیرا علائم مشترک دارند و اغلب با هم بروز می کنند.
نارساخوانی یک تفاوت یادگیری است که یادگیری خواندن را برای کودکان دشوارتر می کند.
کودکی که دچار اختلال در خواندن است، ممکن است کندتر بخواند یا در تشخیص کلمات مشکل داشته باشد.
اغلب کودکان مبتلا به نارساخوانی در سطح پایین تر از حد انتظار، مطالعه می کنند. کودکان مبتلا به نارساخوانی ممکن است هنگام خواندن کلمات را به صدا تبدیل کنند یا حروف را به صداها مرتبط کنند.
اما اختلال دیکته نویسی کودکان شامل مشکل در عمل نوشتن است. مشکلات می تواند از مسائل مربوط به نوشتن فیزیکی کلمات تا مسائل مربوط به سازماندهی و بیان افکار به صورت نوشتاری متغیر باشد.

آیا اختلال دیکته نویسی کودکان و اتیسم با هم ارتباط دارند؟

اختلال دیکته نویسی کودکان نوعی اختلال طیف اوتیسم (ASD) نیست. اگرچه اختلال دیکته نویسی معمولاً در افراد مبتلا به اوتیسم رخ می دهد، اما کودک می تواند بدون داشتن اوتیسم هم دچار اختلال دیکته نویسی  شود.
اختلال طیف اوتیسم یک وضعیت عصبی رشدی است که با موارد زیر مشخص می شود:

• مشکلات در تفاوت های ارتباط اجتماعی.
• نقص در تعاملات اجتماعی
• الگوهای رفتاری، علایق یا فعالیت های محدود و تکراری.
• مشکلات حسی

در این مقاله بیشتر در مورد اتیسم بدانید.

اختلال دیکته نویسی چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

اختلال دیکته نویسی می تواند کودکان و بزرگسالان را تحت تاثیر قرار دهد.
مانند بسیاری از شرایط عصبی رشدی، اختلال دیکته نویسی در پسران شایع تر از دختران است.
اگر سایر اعضای خانواده نیز به آن مبتلا باشند، احتمال ابتلای کودک به اختلال دیکته نویسی بیشتر است.
همچنین اختلال دیکته نویسی در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) و یا اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) رایج است.
اختلال دیکته نویسی علی الخصوص در سالهای اخیر بین کودکان بسیار شایع شده است.
محققان تخمین می زنند که 5 تا 20 درصد افراد دچار اختلال دیکته نویسی هستند.
همانگونه که مطالعه کردید؛ محدوده تخمین زده شده بزرگ است.  زیرا اختلال دیکته نویسی اغلب تشخیص داده نمی شود یا اشتباه تشخیص داده می شود.

علائم اختلال دیکته نویسی کودکان چیست؟

کودکان مبتلا به اختلال دیکته نویسی ممکن است در هنگام نوشتن چندین مشکل مختلف را همزمان داشته باشند.
در ادامه نشانه های اصلی اختلال دیکته نویسی در کودکان آمده است:

• گرفتن نامناسب مداد.
• هماهنگی ضعیف حرکتی.
• موقعیت غیرمعمول مچ دست یا کاغذ.
• هنگام نوشتن به سرعت خسته می شود، دست درد می گیرد.
• حروف بد شکل یا ناسازگار.
• برنامه ریزی فضایی ضعیف روی کاغذ.
• در تست های املا به خوبی املا می کند اما در استفاده واقعی نه.
• فقدان علامت گذاری و حروف بزرگ.
• ترکیب حروف کوچک و بزرگ در جملات.
• ناتوانی در تکمیل کلمات یا حذف کلمات از جمله.
• مشکل در رعایت قواعد املایی و دستوری در نوشتن.
• توالی/سازمان دهی ضعیف کلمات در جمله.
• با وجود توانایی شفاهی در توضیح ایده ها، حداقل محتوا را در یک صفحه تولید می کند.
• از نوشتن اجتناب می کند.
• مشکلات نوشتن به صورت خط مستقیم.
• مشکلات در نگه داشتن و کنترل ابزار نوشتاری.
• نوشتن حروف به صورت معکوس.
• مشکل در یادآوری نحوه تشکیل حروف.
• در دانستن زمان استفاده از حروف کوچک یا بزرگ مشکل دارید.
• تلاش برای ایجاد جملات نوشتاری با دستور زبان و علائم نگارشی صحیح.
• حذف کلمات از جمله ها.
• ترتیب نادرست کلمات در جملات.
• استفاده نادرست از افعال و ضمایر.
• ناتوانی در نوشتن روی خط.
• نوشتن حروف و کلمات با اندازه های نامتناسب.

داشتن یکی از این نشانه‌ها به این معنا نیست که کودک دچار اختلال دیکته نویسی است.
اما اگر کودک شما در یادگیری مهارت‌های اولیه نوشتن که متناسب سنش است مشکل دارد، باید ارزیابی شود تا ببیند آیا به کمک خاصی نیاز دارد یا خیر.
شما در این زمینه می توانید از ارزیابی تخصصی کلینیک کوشا استفاده کنید.

علل بروز اختلال دیکته نویسی کودکان چیست؟

نوشتن یک فرآیند پیچیده است. این شامل حافظه فعال و جابجایی در میان وظایفی است که شامل تولید ایده، فکر کردن به کلمات و معنی کلمات، سازماندهی جملات خوب، برنامه ریزی و نظارت بر خود است.
در واقع همه کارکردهای اجرایی مغز را شامل می شود. مشکل در هر یک از مهارت‌های اصلی زبان یا حرکتی یا در کارکردهای اجرایی مورد نیاز برای ترکیب آن‌ها به یک نتیجه ختم می‌شود: مشکلات در بیان نوشتاری.
علاوه بر این، دشواری در کنترل مهارت‌های حرکتی ظریف، توالی حرکات دست مورد نیاز برای نوشتن، یا کنترل دقت فضایی می‌تواند باعث اختلال در نوشتن غیر زبانی شود.
همچنین طبق تحقیقات به نظر می رسد یک پیوند ژنتیکی نیز وجود دارد. زیرا نارسایی در نوشتن اغلب در خانواده ها هم دیده می شود.
از دیگر عوامل مهم در بروز اختلال دیکته نویسی کودکان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نقص توجه و تمرکز
• ضعف مهارتهای حرکتی
• ضعف حافظه بینایی و شنوایی
• انتزاعی بودن مطلب
• اختلال درحافظه
• اختلالات دیداری (توالی، تمییز، تشخیص، درک)

اختلال دیکته نویسی کودکان چگونه تشخیص داده شده و درمان  می شود؟

در یک ارزیابی جامع کاردرمانی، کاردرمانگر می تواند وجود اختلال دیکته نویسی را در کودک تشخیص دهد.
سپس کودک با بهره گیری از مداخلات مختلف کاردرمانی در فرایند درمان قرار می گیرد تا رفته رفته مهارتهای پایه نوشتن را کسب کند و اشکالات برطرف شود.
در صورت تمایل برای حل و فصل اشکالات کودک با کلینیک کوشا تماس بگیرید.

از بروز اختلال دیکته نویسی کودکان پیشگیری کنید .

زمانی که اشکالات عمده ذکر شده در بالا وجود داشته باشد، یادگیری کودک اساسا با عدم توفیق همراه می شود و اختلال دیکته نویسی هم بخشی از اشکالات یادگیری در کودکان است.
معمولا والدین قبل از شروع آموزش رسمی در فرزندشان به برخی موارد دقت نمی کنند و به همین جهت است که با ورود به مقطع دبستان این اشکالات آشکار می شود.
در حالیکه احتمالا کودک قبل از آن هم مشکلات توجهی، اشکال در هماهنگی های حرکتی، اشکال در مهارتهای دست ورزی و غیره را داشته است. 
بنابراین بهترین راهکار این است که هرگاه نسبت به صحت عملکردهای فرزندتان در سنین سه تا شش سالگی، ابهاماتی دارید؛ با مراجعه به مراکز کاردرمانی او را به صورت جامع ارزیابی کنید.
می توانید از ارزیابی جامع کوشا استفاده کنید. 
کاردرمانگران اختلالات یادگیری را حتی قبل از شروع آموزش تشخیص می دهند. 
بدین ترتیب با رفع اشکالات و ارتقای سطح مهارتهای رشدی لازم کودک در زمان آموزش دچار اشکال نخواهد شد.

کاردرمانی و گفتاردرمانی کوشا و درمان اختلال دیکته نویسی کودکان

در کاردرمانی و گفتاردرمانی کوشا واقع در محله یوسف آباد تهران، از مداخلات کاردرمانی ذهنی، آی ام تراپی، موسیقی درمانی و گفتاردرمانی برای کمک به حل و فصل اشکالات یادگیری (البته با توجه به نتیجه ارزیابی اولیه) استفاده می شود. 

در اینجا یکی از منابع نوشتار فوق را مطالعه کنید.