لکنت زبان کودکان چیست؟
لکنت زبان یک اختلال گفتاری است که شامل مشکلات مکرر و قابل توجهی در روانی و جریان طبیعی گفتار است. هر گو
نه اختلال در جريان روانی گفتار را لکنت یا نارواني گويند.
افرادی که لکنت دارند می دانند چه می خواهند بگویند، اما در بیان آن مشکل دارند.
برای مثال، آنها ممکن است یک کلمه، یک هجا، یک صامت یا مصوت را تکرار کنند یا طولانی بیان کنند. یا ممکن است در حین صحبت مکث کنند زیرا به یک کلمه یا صدای مشکل دار رسیده اند.
لکنت زبان کودکان، عارضه ای است که به صورت مکث های بی جا و بیش از حد بین صداها، کلمات و عبارات؛ یا قفل
شدگی در بیان یک صدا دیده می شود.
لکنت زبان کودکان به طور معمول در چه زمانی شروع می شود؟
شروع لکنت به طور شایع در سنین 2 تا 7 سالگی است. معمولا بعد از ۱۲ سالگی ابتلا به لکنت زبان دیده نمی شود، مگر در مواردیکه سانحه مغزی جدی اتفاق افتاده باشد.
بنابراین لکنت در زمانی که کودک با سرعت زیاد در حال یادگیری زبان است و به شکل تدریجی شروع می شود.
شیوع لکنت زبان کودکان چگونه است؟
میزان شیوع لکنت حدود یک تا دو درصد جمعیت آن جامعه است.
پسران نیز سه تا چهار برابر دختران به این عارضه مبتلا می شوند.
در خانواده هایی که پدر یا مادر سابقه لکنت داشته باشند، احتمال ابتلا در فرزندان سه تا پنج برابر بیشتر از خانواده هایی است که در آن ها مشکلی وجود ندارد.
موفقیت های آموزشی، شغلی و اجتماعی می توانند تا حدودی تحت تاثیر لکنت قرار گیرند.
با این وجود در طول تاریخ، افراد بر جسته و موفق زیادی وجود داشته اند که بیشتر عمرشان را با این اختلال گفتاری گذرانده اند.
از جمله این افراد می توان وینسون چرچیل، سرایوسکی سینوتون، چارلز داروین، ناپلئون اول و تئودور روزولت را نام برد.
علت بروز لکنت زبان کودکان چیست؟
واقعیت آن است که لکنت زبان بر اساس متغیرهایی شامل عوامل ژنتیکی، نورولوژیکی و عوامل محیطی که بر هم تاثیر متقابل دارند به وجود می آید.
علت عمده نارسايي و كامل نبودن سيستم عصبي- عضلاني، در ارتباط با مهارتهاي گفتاري است.
بعضی کودکان برای ابتلا به لکنت زمینه آسیب پذیری موروثی دارند.
اضطراب و تنش، باعث تشدید لکنت می شود ولی به نظر نمی رسد که در ایجاد آن نقشی داشته باشد.
نکته مهم این است که عواملی که سبب بروز اختلال لکنت زبان کودکان می شوند، کاملا با عواملی که سبب تداوم و وخامت آن می گردند متفاوتند. بنابراین می توان این عوامل ثانویه را تحت کنترل قرار داد.
آیا لکنت زبان کودکان می تواند پس از یک حادثه غیر منتظره یا ضربه ناگهانی شروع شود؟
در اغلب موارد شروع لکنت زبان مانند بهبودی آن تدریجی است. لکنت به ندرت پس از یک ضربه ناگهانی شروع می شود و اکثر کودکانی که این حوادث یا ضربه های غیر منتظره را تجربه می کنند به لکنت مبتلا نخواهند شد.
پیش آگهی لکنت زبان کودکان و سیر آن چگونه است؟
به طور کلی 50 تا 80 درصد تمام کودکان مبتلا به لکنت و بیشتر موارد خفیف به طور خود به خودی بهبود می یابند.
از میان کودکانی که لکنت زبانشان تا بزرگسالی ادامه می یابد، فقط یک سوم موفقیت های شغلی و تحصیلی شان تحت تاثیر قرار می گیرد.
اما در سنین دبستان ممکن است کودک دچار اشکال در برقراری ارتباط با همسالان و مشکلات تحصیلی در اثر اجتناب از صحبت کردن در جمع کلاس شود.
اگر کودک در محدوده سنین پیش دبستانی است و لکنت او به تازگی شروع شده، احتمال موفقیت و بهبودی بالاست.
ولی در کودکان سنین دبستانی که مدت زیادی است که دچار اختلال هستند، احتمال کمی وجود دارد که روانی گفتار به طور کامل به حالت طبیعی برگردد.
بنابراین شناسایی و مداخله زودرس در این اختلال اهمیت زیادی دارد.
علائم و نشانه های لکنت زبان کودکان چیست؟
- مشکل در شروع یک کلمه، عبارت یا جمله
- طولانی کردن یک کلمه یا صداها در یک کلمه
- تکرار یک صدا، هجا یا کلمه
- سکوت مختصر برای هجاها یا کلمات خاص، یا مکث در یک کلمه (کلمه شکسته)
- اضافه کردن کلمات اضافی مانند “um” در صورت پیش بینی مشکل در انتقال به کلمه بعدی
- کشش، سفتی یا حرکت بیش از حد صورت یا قسمت بالایی بدن برای تولید کلمه
- ایجاد اضطراب در حین صحبت کردن
- توانایی محدود برای برقراری ارتباط موثر
اقدام موثر برای درمان لکنت زبان کودکان چیست؟
بهره گیری از مداخلات گفتاردرمانی برای کودک بسیار موثر است البته اگر لکنت ریشه اضطرابی و هیجانی داشته باشد، بازی درمانی و موسیقی درمانی بسیار کمک کننده خواهد بود.
در کاردرمانی و گفتاردرمانی کوشا معمولا از ترکیب گفتار، بازی و موسیقی برای بهبود روانی گفتار کودکان استفاده می شود و نتایج خوبی حاصل شده است.
عوامل موثر در کاهش لکنت زبان کودکان
- گفتار آرام و كشيده همراه با آهنگ طبيعي
- جملات ساده و كوتاه
- مكالمه آرام و رعايت نوبت در صحبت كردن
- صحبت كردن كودك با خود و عروسكهايش
- تبعيت كردن از رهبري كودك در بازي
چگونه والدین می توانند باعث تشدید لکنت زبان کودکان گردند؟
- کامل کردن جملات کودک.
- دستپاچه کردن و وادار کردن او به تکمیل جملاتش.
- قطع کردن نابه جای گفتار کودک.
- انتقاد مکرر و اصلاح تلفظ صداها و کلمات کودک.
- شتاب زدگی در زندگی روزمره.
- در حضور دوستان، بستگان و یا همسایه ها بخواهند که چیزی را تعریف کند.
- وقتی اضطراب و پریشانی خود را به کودک منتقل می کنند.
چه كودكاني در معرض خطر ابتلا به لكنت زبان هستند؟
يادگيري تكلم هميشه ساده نيست. بعضي از كودكان هنگام اداي كلمات، صداي ابتداي آنها را مي كشند يا تكرار مي نمايند.
تكرارها، كشيده گوييها و مكثها باعث قطع رواني گفتار ميشوند.
زماني هم كه نارواني همراه با سفتي عضلات گفتاري، تغيير در زير و بمي يا بلندي صدا يا ترس باشد، لكنت بروز پيدا كرده است.
در سنين بين دو تا پنچ سالگي نارواني، طبيعي و قابل انتظار است.
زيرا كودك در حال رشد و فراگيري مهارتهاي گفتاري و زباني است؛ كه يادگيري، فهم و استفاده از آن فرايندي بسيار پيچيده است.
كودكان پيش از توانايي بيان كلمه، آن را درك ميكنند.
پس طبيعي است كه درهنگام يادگيري دچار خطاهايي از جمله تكرار و مكث شوند و فقط زماني كه تعداد اين مكث ها و تكرارها زياد شود يا با تنش واضطراب همراه گردد، علايمي از شروع لكنت است.
عواملی که ریسک ابتلا به لکنت زبان کودکان را بالا می برد
برخی عوامل هم ریسک ابتلا به لکنت را در کودکان افزایش می دهد مانند:
- وجود سابقه ی خانوادگی
- رشد نامناسب کارکردهای عصبی_شناختی در کودک
- استرس پس از سانحه و یا آسیب های شدید روحی و عاطفی
- ناهنجاری ارثی در مغز که به مرکز تکلم آسیب می زند
اگر ریسک ابتلا به لکنت زبان کودک وجود دارد، والدین چه کنند؟
اگر کودک شما هم در معرض ریسک ابتلا به لکنت قرار دارد بسیار مهم است که بتوانید با ایجاد یک محیط گفتاری صحیح و غنی به او کمک کنید.
در صحبت کردن آرام، رسا و با طمانینه باشید تا او این آرامش را از محیط گفتاری بگیرد.
شعر بخوانید و قصه بگویید و همچنین فعالیتهای حرکتی روزانه ای برای کاهش تنش های احتمالی و تخلیه مناسب احساسات و هیجانات در نظر بگیرید.
با انجام بازی های متفاوت اعتماد به نفسش را تقویت کنید و حس نشاط و سرزندگی را در محیط خانه همواره ایجاد نمایید.
والدین در مواجهه با لکنت زبان کودکان چه کنند؟
اولين و مهمترين قدم، پذيرش مشكل كودك است.
بنابراين نبايد هيچ گاه كودك را سرزنش كرد.
اگر كودك از اشكال گفتاريش آگاه نيست، البته با توجه به سن او، اصلاً نبايد او را مطلع ساخت(مگر در سنینی که رشد و شناخت کافی را از درک مشکل دارد).
نکته مهم این است که اولين تغيير بايد در اطرافيان و محيط كودك صورت گيرد؛ تا اثر مثبت رواني بر كودك داشته باشد.
والدین می بایست حتما برای کمک به تعدیل اشکال کودکشان نکات زیر را رعایت کنند:
مراجعه به گفتاردرمانی
در درجه اول از مداخلات گفتاردرمانی و سایر مداخلات کمک کننده نظیر موسیقی درمانی و بازی درمانی، بهره مند شوید و مراحل درمان را با هماهنگی کامل با درمانگران پیش ببرید.
تذکر ممنوع است
به جاي اين كه مرتب به كودك تذكر داده شود كه آهسته و خوب حرف بزند؛ والدين بايد شمرده و آهنگين صحبت كنند تا كودك از آنها تقليد نموده و آنها را سر مشق قرار دهد و البته طبق تکنیکی که گفتاردرمانگر به آنها گفته است، عمل کنند.
جملات کوتاه، ساده و رسا
رعایت این مورد مخصوصا براي كودكي كه در حال يادگيري زبان است، بسیار ضروری است. نبايد كلمات و جملات طولاني به كار برد و بين كلمه ها و جملات بايد مكث كرد. کودک باید کاملا متوجه کلام شما بشود، بنابراین رسا و واضح صحبت کنید.
هرگز صحبتش را قطع یا کامل نکنید
هيچ گاه نبايد ميان حرف كودك پريد و حرف او را قطع كرد. هرگز نبايد به جاي كودك صحبت كرد، بلكه بايد به او فرصت داد كه خودش جمله اش را تمام كند.
بهتر است حالت پرسشي و دستوري گفتار تا حد امكان كاهش يابد؛ زيرا كودك تحت فشار قرار گرفته و مجبور به پاسخگويي مي شود.
گاهي اوقات دستورات، معني انتقاد يا قضاوت مي دهند، پس بهتر است از اين الفاظ استفاده گردد: «چطوره بياي با هم مثلا بازي كنيم ؟» يا «نظرت در مورد … چيه؟»
نشان دهید که کاملا متوجه شده اید
اعتماد به نفس کودک بسیار اهمیت دارد. وقتی ببیند که کاملا متوجه کلام او می شوید اعتماد به نفس بیشتری برای صحبت کردن پیدا می کند.
گاهي هم مي توانيد گفته كودك را بعد از تمام شدن صحبتش، تكرار كنيد كه نشان ميدهد كاملا” به صحبتهاي اوگوش كرده ايد.
انتخاب موضوع و هدایت مکالمه با کودک است
موضوع صحبت را كودك بايد انتخاب كند و مكالمه را نيز كنترل نمايد.
چون در این شرایط به هیچ عنوان کودک نباید تحت فشار قرار گیرد. بنابراین همان چیزی را که دوست دارد بگوید و او رهبر مکالمه باشد.
تماس چشمی
با او بايد تماس چشمي خوب برقرار شود . نبايد به نظر برسد كه از او روي برگردانده شده و نگراني و اضطراب وجود دارد.
درمان لکنت زبان کودکان در کاردرمانی و گفتاردرمانی کوشا
برای درمان لکنت زبان کودکان می توانید از مداخلات تخصصی کاردرمانی و گفتاردرمانی کوشا در منطقه یوسف آباد تهران، بهره مند شوید.
با ما تماس بگیرید.